Pijn

Er zijn twee soorten pijn: beleefde pijn en niet-beleefde pijn. Pijn waar je doorheen gaat, die je accepteert en waar je ruimte voor maakt, en pijn die je wegduwt en negeert, pijn waar je overheen stapt: "niet zeuren, dóórzetten."

Van de ene pijn leer je. Van de andere soms ook, maar de schade is meestal groter. Je kunt lelijk door je enkel gaan tijdens het sporten en dan heb je twee keuzes: stoppen, ijs er op en herstellen of gewoon even doorbijten. En dan later merken dat die verzwikte enkel toch erger was dan je dacht -of nog leuker: nòg eens er doorheen gaan en nu pas echte schade hebben- en dan duurt de revalidatie nog langer.

Zo kan het in je hoofd ook gaan. “Even doorzetten.” Je voelt tegenzin, maar fuck it, het moet: “Zíj hebben het ook niet gemakkelijk, ik moet niet zeuren”. Of: “Zij kunnen het ook, dus moet ik het ook kunnen.” Of: “Als ik het niet doe, ben ik een slecht mens.” Pijn, onzekerheid, irritatie, tegenzin, we kunnen het soms zo snel wegduwen dat we niet eens doorhebben dat we het voelen. Je kunt dan zeggen: ”Zo ben ik nu eenmaal, het zit in mijn karakter om door te gaan". Aanleg speelt ook zeker een rol. Maar alles wat knaagt wegduwen gaat zich wreken. Het hoopt zich op in de hoekjes en nisjes van je geest. De grotere zaken worden in kamers en kastjes in je hoofd gestopt waarvan de deuren op slot gaan tot langzamerhand alle kamers, kastjes, hoeken en gaten vol gaan zitten. De opslag raakt verstopt, de troep hoopt op en de druk wordt groter.

Je raakt vermoeid en sneller geïrriteerd. Je voelt het misschien zelfs fysiek: trappen kom je niet  zo snel meer op, fietsen voelt zwaar, je concentratie neemt af en degenen die het dichtst bij je staan werken steeds meer op je zenuwen. Je blaft misschien iemand af terwijl je dat normaal nooit doet. Of je moet huilen zonder dat je precies weet waarom. Misschien voel je je gewoon een beetje down, een tijd lang. Terwijl alles toch okay zou moeten zijn?

Niet-beleefde pijn, hoe klein en onbetekenend ook, vergaat niet. Vanuit de schaduwen waarnaar ze verbannen is, grijpt ze de touwtjes van je geluk en trekt er aan. Ze trekt ze naar beneden zodat de spanning op die touwen opbouwt en je steeds meer moeite moet doen om een gevoel van geluk te houden. Steeds harder je best doen om de spanning te verminderen: iets vaker drinken, nòg harder werken, iets langer gamen, opgaan in eindeloze series, iets te vaak iets te lekker eten. Geen van allen dingen om je zorgen over te maken, binnen bepaalde grenzen. Maar als je steeds harder moet trekken aan dat touw, als het steeds meer moeite, meer energie, meer drank en eten kost om je goed te voelen, dan gaat er toch iets mis. Je zit in een vicieuze cirkel, maar wil het nog niet toegeven aan jezelf. Want al die opgehoopte pijn, al dat ongemak, kan diep gaan. Het kan je laten voelen dat je niets waard bent, je er niet toe doet, dat je een bedrieger bent en een slecht mens. Terwijl je zo je best doet.

Dat kun je een leven lang volhouden, die pijn ontlopen, maar je betaalt een prijs. De prijs die elk slachtoffer betaalt: controle over je eigen leven. Je wordt de speelbal van je angsten en onzekerheden, je leeft ongezond om je onvrede opzij te zetten en daarbovenop geef je je probleem door aan de volgende generatie. Als je geluk hebt loop je tegen de lamp: je wordt gedwongen de pijn onder ogen te komen. Je krijgt een burn-out, raakt oververmoeid, of wordt op een andere manier gedwongen om jezelf in de spiegel aan te kijken en het heft in eigen handen te nemen. Actie. Ook een vorm van niet zeuren en doorzetten, maar nu door de pijn wèl te voelen, te zoeken waar ze vandaan komt en haar serieus te nemen. Beleef de pijn. Vind troost bij vrienden, familie, maar vooral bij jezelf. Als je daarvoor de tijd neemt, als je jezelf gunt om niet sterk te zijn door maar door te denderen, maar sterk te zijn door je eigen pijn en onzekerheid eens echt te voelen, te verwerken en in je voordeel te laten werken, dan neem je je leven in eigen handen en kun je een pad kiezen waarop je geluk vindt.   

Intuïtie

Een poosje geleden sprak ik met aanstaande ondernemers over het volgen van je intuïtie. Hun vraag was: hoe weet je wanneer je je intuïtie moet volgen? Je hebt een idee voor een bedrijf of een merk of product en je bent er van overtuigd dat het een goed idee is: je denkt dat je er geld mee kunt verdienen, je gelooft dat het de wereld een dienst bewijst èn het is iets dat jou persoonlijk inspireert om mee bezig te gaan. En dan vertel je het aan wat vrienden en die reageren met een lauwe "ooh ja, leuk...", of ze bombarderen je met praktische bezwaren waardoor de moed je al snel in de schoenen zakt. Maar je was er zó van overtuigd dat dit een goed idee was! Moet je nu naar die vrienden luisteren of naar je intuïtie?

Koffie
De moeilijkheid zit hem er natuurlijk in dat je pas ècht weet wat je idee waard is als je het probeert te realiseren. Je zult er tijd en energie in moeten stoppen om er achter te komen of dit idee, op dit moment, door jou uitgevoerd, het kan halen. Sparren met je vrienden is één mogelijkheid om het te testen. Maar als jij de enige van je vriendengroep bent met dit soort ideeën, en de rest blijft het liefst in het veilige nest van een vaste baan, dan is de kans groot dat ze vooral de beren op de weg zien en met die lauwe reactie komen (ze hebben niet voor niets gekozen voor een veiliger pad). Je zult dus mensen moeten vinden die dat pad ook bewandelen, of bewandeld hebben. Je kunt in je netwerk kijken wie je kent -soms kennen die kantoorvrienden wel inspirerende mensen die zelf ondernemen, en die mensen kennen weer mensen, etc..- die goede feedback kunnen geven op je idee. Eén advies is dus: ga koffie drinken. Ga heel veel koffie drinken met mensen. De beste contacten vind je altijd via via.

Om je idee snel en duidelijk te kunnen communiceren heb je twee dingen nodig: een omschrijving in 5 woorden en een deck. Of die omschrijving nu precies 5 woorden is of niet, maakt niet zo veel uit: het gaat er om dat je jezelf dwingt om je idee helemaal tot de essentie terug te brengen. Het moet meteen duidelijk zijn wat het idee precies inhoudt en dat het anders is dan wat er al is.

Een deck is een term uit de marketingwereld en is eigenlijk een chique woord voor presentatie. Een deck is alleen niet zomaar een prestatie. Een deck is pakkend, beeldend en bondig. Het schetst het probleem dat je oplost, hoe je dat oplost, waarom mensen dat willen en hoe je het in de markt wilt zetten: welke partners heb je nodig, wie is je team, welke marketingkanalen wil je gebruiken en een grof idee van de kosten en baten. Een deck is visueel: text wordt tot een absoluut minimum beperkt. Je laat in het deck ook al een beetje de sfeer en de stijl zien van jouw idee: is het bijvoorbeeld zakelijk en sober of speels en kleurrijk?

Met je deck en je 5 woorden kun je aan iedereen uitleggen wat je wilt doen.  Nu kun je voor inspiratie even binnenwandelen bij plekken als Startup Bootcamp en Rockstart en kijken of je mensen kunt spreken over je idee. Of je schrijft je in voor de New Venture business plan competitie: daar wordt je in 3 rondes van haalbaarheidsstudie naar business plan geleid. Het maakt niet uit of je wint of niet: jij hebt je business plan aan het einde van de rit!

Context
Als je advies van mensen vraagt, bedenk dan altijd goed wat hun context is: wie heb je voor je? Wat voor beeld heeft deze persoon bij het woord ondernemer en past dat bij hoe jij dat wilt of kunt doen? Is een ondernemer een gehaaide go-getter die scherp kan onderhandelen en overal een verkoopkans ziet? Is een ondernemer iemand die zonder baas wil werken om zijn ei kwijt te kunnen en flexibel zijn tijd te kunnen delen? Is een ondernemer iemand die een creatief concept verzint en dat op de markt brengt via commerciële partners? Er zijn heel veel manieren om het woord 'ondernemer' te definiëren. Wat betekent het voor jou en wat betekent het voor degene met wie je praat?

Je kunt nog zo'n ervaren adviseur hebben: als hij niet begrijpt waarom jij doet wat je doet en een heel andere stijl er op na houdt dan jij, kunnen de adviezen voor jou de plank helemaal misslaan. Aan de andere kant: je moet geen oogkleppen ophebben en elk advies wat je niet bevalt in de wind slaan. Kritische zelfbeschouwing is één van de belangrijkste eigenschappen van een ondernemer. Wat je intuïtie volgen soms weer moeilijker maakt. Moet ik met mijn hoofd beslissen, of met mijn onderbuik?

Leren
Eigenlijk is het belangrijkste bij elke beslissing dat je er bewust bij moet stilstaan op welke basis je een besluit neemt: volg je een adviseur terwijl je intuïtie iets anders zegt? Okay, mental note. Pakt het goed uit: mooi. Pakt het niet goed uit: moet je de volgende keer misschien toch je intuïtie volgen. Wanneer je je intuïtie moet volgen leer je door steeds bewust na te gaan wanneer je het doet en wanneer niet, en wat daarvan het resultaat was. Zowel voor jezelf als persoon, als voor je zakelijke proces. Daar wil nog wel eens een verschil inzitten, namelijk. Misschien dat je intuïtieve besluit tot gevolg geeft dat je zakelijk de mist ingaat, maar leidt het persoonlijk tot inzichten die je anders nooit had gehad. Je intuïtie is je persoonlijke kompas. Vaar je daarop, dan leer je de lessen die jij als persoon moet leren. En een bewust persoon, is een betere ondernemer, hoe je dat woord ook wilt definiëren.

Ontdekkingen

Het proces wat we bij Spinther aanbieden, doorloopt elke therapeut zelf ook. We moeten natuurlijk weten waar we het over hebben met cliënten. Hoewel we nooit van een ander kunnen weten wat ze doormaken, zijn veel thema's en fases in de therapie wel te herkennen, zeker als je ze zelf doorlopen hebt.

Therapieën kunnen enorm van elkaar verschillen. Bij de ene cliënt duik je vanaf het eerste moment de diepte in, bij de ander zijn er eerst wat barrières te doorbreken om die diepte te kunnen bereiken. Wat belangrijk is te onthouden is dat er geen goed of fout is. Wat gebeurt dat gebeurt. Soms voel je je voor de therapie zwaar of misschien heb je zelfs tegenzin weer te moeten 'graven'. Het is lang niet altijd leuk om de angsten en onzekerheden die je liever wegstopt aan het woord te laten. Toch zul je er soms juist ook naar uitzien, omdat de oefeningen die we doen je veel energie en inzicht kunnen geven. En het mooie gevoel dat je krijgt als je voelt -niet alleen rationeel weet, maar echt belééft- hoe je angsten keerzijdes zijn van unieke kwaliteiten, is moeilijk te beschrijven. 

Bij het praten over dit soort dingen is het lastig om niet in cliché's te vervallen. Je gaat op avontuur, je verlaat de bekende wereld waar je je veilig voelt, maar waar je ook het gevoel hebt dat je iets mist of vast loopt, en je gaat op pad. Het onbekende in. Je vindt reisgenoten onderweg. Sommigen ken je: vrienden, familie, je therapeut. Sommigen zijn volledig onverwacht: nieuwe ontmoetingen, iemand die op straat iets tegen je zegt. Je komt tegenslagen tegen die je wilskracht testen, je onzekerheden en open zenuwen raken en steeds weer vind je manieren om er mee om te gaan. Ook al is dat soms door gewoon even toe te laten dat het allemaal gewoon klote is.

Alles wat je raakt, alles wat een reactie bij je opwekt is een metafoor. Een symbool voor iets wat er in jou leeft en wat om aandacht vraagt. En het avontuur bestaat er uit die symbolen te ontcijferen, uit te pluizen, bewust te maken en op te nemen in je persoonlijkheid. Deze ontdekkingsreis noemde Jung het individuatieproces, omdat het er toe leidt dat je een meer gedifferentieerd individu wordt: je wordt méér jij. En omdat je meer jij bent, kun je opener, oprechter en evenwichtiger contact maken met de wereld om je heen.